نقاط عطف رشد کودک 1(2 تا 6 ماهگی)

آنچه در این مجموعه به عنوان نقاط عطف در سنین مختلف تعیین شده، نشان دهنده مراحل رشد در اغلب کودکان )حدود ٪۷۵( بر اساس دادهه ای موجود و نظرات متخصصان و کارشناسان است و توسط سه نهاد  وزارت بهداشت و خدمات انسانی ،آکادمی پزشکان متخصص اطفال و مرکز کنترل و پیشگیری بیماریه ا در ایالات متحده امریکا تهیه شده است.

 

کودک در دو ماهگی

چگونگی بازی، یادگیری، صحبت کردن، عمل و حرکت کودک شما سرنخ های مهمی در مورد رشد او هستند. نقاط عطف رشد چیزهایی هستند که اغلب کودکان در یک محدودهی سنی خاص قادر به انجام آن هستند.

بیشتر بچه ها در این سن چه کاری انجام میدهند:

اجتماعی/ احساسی

  * وقتی با او صحبت میکنید یا او را بغل میکنید، آرام میگیرد

  * وقتی با او صحبت میکنید یا به او لبخند میزنید، لبخند میزند

  * به صورت شما نگاه میکند

  * وقتی به طرف او میروید خوشحال به نظر میرسد

زبان/ ارتباط

 * بجز گریه صداهای دیگری تولید میکند

 * به صدای بلند واکنش نشان میدهد

شناختی (یادگیری، تفکر، حل مسأله(

 *وقتی حرکت میکنید شما را تماشا میکند

 * به مدت چند ثانیه به یک اسباببازی نگاه میکند

رشد فیزیکی/ حرکتی

 *وقتی به روی شکم خوابانده شود، سرش را باال میگیرد

 *هم پاها و هم دستهایش را حرکت میدهد

 *کوتاه مدت دستش را باز میکند

چگونه به رشد و یادگیری کودک خود کمک کنیم؟

در مقام نخستین معلم فرزند خود میتوانید با انجام این کارهای ساده به رشد و یادگیری او کمک

کنید:

 * به نوزاد خود واکنش مثبت نشان دهید. وقتی صدایی تولید میکند، هیجانزده شوید، لبخند بزنید

و با او صحبت کنید. این کار به او میآموزد که در گفتگو به نوبت به صورت رفت و برگشت شرکت

کند.

• با کودکتان حرف بزنید؛ برایش کتاب و آواز بخوانید.
• با کودکتان حرف بزنید، برایش کتاب و آواز بخوانید تا به او در درک و یادگیری زبان کمک کنید.
• زمانی را به بغل کردن و در آغوش گرفتن فرزندتان اختصاص دهید. این کار به او احساس ایمنی

میدهد و میفهمد که مورد توجه است. مطمئن باشید که با بغل کردن یا پاسخ دادن به او لوس

نمیشود.

• پاسخگویی به کودک به او کمک میکند یاد بگیرد و رشد کند. زمانی که با کودکتان هستید از

تماشای تلویزیون یا کار کردن با گوشی همراه کم کنید.

• از خودتان مراقبت کنید. والد بودن گاهی بسیار دشوار است. اگر احساس خوبی داشته باشید از بودن

با فرزندتان لذت بیشتری میبرید.

• یاد بگیرید که به عالئمی که از خودش نشان میدهد توجه کنید و به آنها پاسخهای مختلف بدهید

تا احساسات و نیازهای او را متوجه شوید. این باعث میشود که به شما احساسی خوب و به فرزندتان

احساس ایمنی و دوست داشته شدن دست دهد.

• وقتی بیدار است او را به روی شکم بخوابانید و جلویش هم سطح چشمانش اسباببازی بگذارید. این

کار به او کمک میکند بالا آوردن سر را تمرین کند. کودکتان را در این حالت تنها نگذارید. اگر فکر

میکنید خوابآلود است او را به پشت در یک منطقه امن قرار دهید (یک تشک سفت بدون پتو،

بدون بالش، بدون اسباببازی و بدون تشکهای دسته و آویزدار(.

• فقط به او شیر مادر یا شیر های مخصوص نوزاد بدهید. نوزادان تا ۶ ماهگی برای خوراکیها یا

آشامیدنیهای دیگر، حتی آب، آماده نیس تند.

• سعی کنید با توجه به عالئمی که از خودش نشان میدهد، یاد بگیرید که چه زمانی گرسنه است.

برای مثال آیا دستانش را به دهانش میبرد، سرش را به سمت سینه یا شیشهشیر برمیگرداند، ادای

مک زدن را درمیآورد یا لبهایش را میلیسد.

• به عالئم سیر شدنش توجه کنید مثل ب ستن دهان، برگرداندن سر از سینه یا شیشهشیر. اگر کودکتان

گرسنه نیست، اشکالی ندارد که شیر دادن را تمام کنید.

• هیچ وقت در این سن کودکتان را تکان ندهید و به هیچ کس دیگری هم اجازهی چنین کاری را

ندهید. این کار ممکن است به مغز او آسیب برساند یا حتی باعث مرگ او شود. وقتی از گریه کردن

او اعصابتان به هم میریزد، او را در جای امنی بگذارید و از او دور شوید. هر ۵ تا 1۰ دقیقه به او سر

بزنید. گریه کردن نوزادان در چند ماه اول زندگی معمولاً بدتر است اما کم کم بهتر می شود.

• برای خواباندن و شیر دادن مراسم کوچکی اجرا کنید. به این ترتیب کودک یاد میگیرد که انتظار

چه چیزی را داشته باشد.

کودک در چهار ماهگی

بیشتر بچه ها در این سن چه کاری انجام میدهند:

اجتماعی/ احساسی

• به طور طبیعی و خودجوش لبخند میزند تا توجه شما را جلب کند
• وقتی سعی می کنید او را بخندانید، تبسم میکند (فعالًا کامل نمیخندد(
• به شما نگاه میکند، حرکاتی انجام میدهد یا از خودش صدا درمیآورد تا توجه شما را جلب کند

زبان/ ارتباط

• صداهایی مثل »آآآآآآ« یا »اوووووو« تولید میکند
• وقتی با او حرف میزنید صداهایی درمیآورد
• سرش را به سمت صدای شما برمیگرداند

شناختی (یادگیری، تفکر، حل مسأله(

• اگر گرسنه باشد با دیدن سینه یا شیشهشیر دهانش را باز میکند
• با عالقه و به دستانش نگاه میکند

رشد فیزیکی/ حرکتی

• بدون حمایت سرش را ثابت بالا نگه میدارد
• وقتی یک اسباببازی را در دستش بگذارید، میتواند آن را با دست بگیرد
• میتواند اشیاء آویزان را تاب دهد
• دستش را به دهان میبرد
• وقتی روی شکم دراز کشیده است، سعی میکند با فشار به آرنج بلند شود

چگونه به رشد و یادگیری کودک خود کمک کنیم؟

در مقام نخستین معلم فرزند خود میتوانید با انجام این کارهای ساده به رشد و یادگیری او کمک

کنید:

• به نوزاد خود واکنش مثبت نشان دهید. وقتی صدایی تولید میکند، هیجانزده شوید، لبخند بزنید

و با او صحبت کنید. این کار به او میآموزد که در گفتگو به نوبت به صورت رفت و برگشت شرکت

کند.

• فرصتهای امنی برای کودک خود فراهم کنید که دستش به اسباببازیها برسد، یا با بتواند به

اسباببازی بزند و کشف کند چه چیزهایی در اطراف او هست. برای مثال او را همراه با تعدادی

اسباببازیهای ایمن روی یک پتو بگذارید.

• اجازه دهید چیزهای امن را به دهان ببرد تا آنها را کشف کند. نوزادان از این طریق یاد میگیرند.

برای مثال بگذارید چیزهایی را ببیند، بشنود یا لمس کند که تیز و داغ نیستند یا آنقدر کوچک

نباشند که بتواند آنها را ببلعد و باعث خفگی شود.

• با کودکتان حرف بزنید، برایش کتاب و آواز بخوانید تا به او در درک و یادگیری زبان کمک کنید.
• زمان استفاده از ابزار صوتی-تصویری مثل تلویزیون، تلفن همراه، تبلت و غیره را برای خود به

تماسهای تصویری با عزیزان محدود کنید. قرار گرفتن کودک در معرض این گونه وسایل تصویری

به هیچ وجه برای کودکان زیر دو سال توصیه نمیشود. واقعیت این است که نوزادان با گفتگو، بازی

کردن و تعامل با دیگران یاد میگیرند.

• فقط به او شیر مادر یا شیر های مخصوص نوزاد بدهید. نوزادان تا ۶ ماهگی برای خوراکیها یا

آشامیدنی های دیگر، حتی آب، آماده نیستند.

• اسباب بازیهای ایمنی در اختیار کودک بگذارید که گرفتن آنها در دست آسان باشد، مثل جغجغه ها

یا کتابهای پارچهای با تصاویر رنگارنگ مخصوص سنشان.

• اجازه دهید کودکتان حرکت کند و با افراد و چیزهای دیگر تعامل برقرار کند. برای مدت طوالنی او

را در تاب، کالسکه یا صندلیهایی که تاب میخورند نگذارید.

• برای شیر دادن و خوابیدن مراسم مشخص و مستمری اجرا کنید.
• وقتی بدن او را نرمش میدهید با او صحبت کنید یا برایش آواز بخوانید. منظور از نرمش این است که به مدت چند دقیقه دستها و پاهای او را خم کنید و به سمت بالا و پایین حرکت دهید.

 

کودک در شش ماهگی

بیشتر بچه ها در این سن چه کاری انجام میدهند:

اجتماعی/ احساسی

• چهرههای آشنا را میشناسد
• دوست دارد در آینه به خودش نگاه کند
• میخندد

زبان/ ارتباط

• با تولید صدا به صدای شما به نوبت پاسخ میدهد
• با استفاده از لبها و زبانش صدا تولید میکند
• صدای جیغ مانند تولید میکند

شناختی (یادگیری، تفکر، حل مسأله)

• برای کشف چیزهای مختلف آنها را به دهان میبرد
• سعی میکند اسباببازیهایی را که میخواهد بگیرد
• برای اینکه نشان دهد دیگر شیر نمیخواهد، لبهایش را میبندد

رشد فیزیکی/ حرکتی

• از روی شکم به پشت غلت میزند
• وقتی روی شکم دراز کشیده، با دست و بازوی راست به باال فشار میآورد
• موقع نشستن به دستانش تکیه میکند

چگونه به رشد و یادگیری کودک خود کمک کنیم؟

در مقام نخستین معلم فرزند خود میتوانید با انجام این کارهای ساده به رشد و یادگیری او کمک

کنید:

• با کودکتان بازی ادا درآوردن را انجام دهید. وقتی لبخند میزند شما هم لبخند بزنید؛ وقتی صدایی

در میآورد شما هم تکرار کنید. این کار به اجتماعی شدن او کمک میکند.

• هر روز برای کودکتان کتاب بخوانید و همزمان تصاویر را به او نشان دهید. وقتی با تولید صدا ادای

خواندن را درمیآورد، به او پاسخ دهید. مثالً بگویید: «آره این هاپوئه!«

• با اشاره کردن چیزهای جدید به کودک نشان دهید و همزمان نام آنها را به زبان بیاورید. برای مثال

هنگام قدم زدن به ماشینها، درختان و حیوانات اشاره کنید.

• برای کودکتان موسیقی بنوازید یا بخوانید. این کار به رشد مغز او کمک می کند.
• زمان استفاده از ابزار صوتی-تصویری مثل تلویزیون، تلفن همراه، تبلت و غیره را برای خود به تماس های تصویری با عزیزان محدود کنید. قرار گرفتن کودک در معرض این گونه وسایل تصویری به هیچ وجه برای کودکان زیر دو سال توصیه نمی شود. واقعیت این است که نوزادان با گفتگو، بازی کردن و تعامل با دیگران یاد می گیرند.
• وقتی کودکتان به چیزی نگاه می کند، به آن اشاره و در مورد آن صحبت کنید.
• کودکتان را به روی شکم یا به پشت دراز کنید و اسباب بازی را با فاصله از او قرار دهید.
• او را ترغیب کنید که با غلت زدن به اسباب بازی برسد.
• خلق و خوی فرزندتان را یاد بگیرید. وقتی خوشحال است به کاری که انجام می دهید، ادامه دهید. وقتی خلقش تنگ است، دست از کار بکشید و او را آرام کنید.
• در مورد اینکه چه زمانی دادن غذای جامد را شروع کنید یا چه غذایی به او بدهید، با پزشک فرزندتان

مشورت کنید. یادتان باشد که شیر مادر یا شیر خشک همچنان مهمترین منبع غذایی او به شمار می رود.

• سعی کنید یاد بگیرید فرزندتان چه موقع گرسنه و چه وقت سیر است. اشاره به خوراکی، باز کردن دهان برای قاشق یا هیجان زده شدن به هنگام دیدن غذا نشانه های گرسنگی است. کنار زدن غذا، بستن دهان، یا برگرداندن سر از غذا به شما می گوید که دیگر سیر شده است.
• به کودکتان یاد بدهید چگونه می تواند آرام بگیرد. به آرامی با او صحبت کنید، او را در آغوش بگیری، او را بجنبانید یا برایش آواز بخوانید. بگذارید انگشتانش را یا پستانک را بمکد. می توانید وقتی

او را بغل کردهاید یا می جنبانید، اسباب بازی یا حیوان پولیشی محبوبش را در اختیارش بگذارید.

• وقتی کودکتان می نشیند، او را نگه دارید. بگذارید اطراف را تماشا کند و وقتی حفظ تعادل را یاد میگیرد به او اسباب بازی بدهید تا به آنها نگاه کند.