رابطه رشد و تربیت کودکان با بازی فکری

این بازی‌ها به طور معمول شامل چالش‌های ذهنی و راه‌حل‌های خلاقانه هستند که می‌توانند در رشد مهارت‌های مختلف کودکان و رشد و تربیت آن‌ها موثر باشند؛ اما بازی‌های فکری به چه صورت بر رشد و تربیت کودکان تاثیرگذار است؟ در این مطلب، به صورت کلی اهمیت بازی فکری برای کودکان و تاثیر اسباب بازی‌های فکری بر رشد و تربیت کودکان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

تاریخچه بازی‌های فکری

بازی‌های فکری دارای تاریخچه‌ای غنی و متنوع هستند که به هزاران سال پیش برمی‌گردد. برخی از اولین بازی‌های فکری شناخته شده در تمدن‌های باستانی مانند مصر، بین‌النهرین و چین انجام می‌شد. یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های فکری ثبت شده، Senet است که در حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در مصر باستان بازی می‌شد. همچنین، در چین باستان، بازی Go در حدود سال ۵۴۸ قبل از میلاد به وجود آمد. Go یک بازی تخته استراتژیک است که روی شبکه‌ای از سنگ‌های سیاه و سفید بازی می‌شود. این بازی، بازتابی از فلسفه کنفوسیوس بود که بر تعادل، صبر و تفکر استراتژیک تأکید دارد. با گذشت زمان و با پیشرفت تکنولوژی، روند ساخت و طراحی بازی‌های فکری نیز توسعه پیدا کرد. امروزه، بازی‌های فکری زیادی در انواع و طرح‌های مختلف برای تمامی گروه‌های سنی وجود دارد. به ویژه برای کودکان یکی از راهکارهای نوین رشد و تربیت کودک با بازی فکری و اسباب بازی کودکان به شمار می‌آید.

رشد و یادگیری مبتنی بر بازی فکری

یادگیری مبتنی بر بازی در زندگی کودکان مهم است؛ زیرا به آن‌ها امکان همکاری، ارتباط، مشارکت و کار گروهی با یکدیگر را می‌دهد. رشد و تربیت کودک با بازی فکری بر پایه عملکرد مغز اتفاق می‌افتد؛ بازی‌های استراتژی عملکرد مغز را بهبود می‌بخشد، کودکان را برای یادگیری موضوعات و مهارت‌های جدید تشویق می‌کند و مهارت‌های کودکان را بهبود می‌بخشد. یادگیری مبتنی بر بازی فکری مفهومی است که می‌تواند با موفقیت برای بهبود رویکردهای یادگیری و آموزش استفاده شود. با پیشرفت تکنولوژی مدرن، کاربردهای فراوانی برای کمک به انتشار دانش پدید آمده است. 

مزایای بازی‌های فکری و اثرات آن‌ها بر رشد و تربیت کودکان

بازی‌های فکری به عنوان بازی‌های سرگرم‌کننده در نظر گرفته می‌شوند، اما آیا می‌دانید که آن‌ها فواید و اثرات زیادی نیز برای کودکان در بهبود رشد و تربیت آن‌ها دارند؟ در زیر به برخی از مزایای این بازی‌های فکری کودکان و به نقش این بازی‌ها در رشد کودکان اشاره شده است.

تقویت مهارت‌های شناختی 

بازی‌های فکری به طور خاص برای تحریک نواحی مختلف مغز ساخته شده‌اند. این تحریک می‌تواند منجر به بهبود مهارت‌های شناختی شود. استفاده از این بازی‌های فکری و اسباب بازی کودکان، کودکان را قادر می‌سازد تا خلاقانه و خارج از چارچوب فکر کنند. انجام این بازی‌ها به سطح متفاوتی از فرآیند فکری نیاز دارد. آنها باید با آرامش فکر کنند، از استدلال استفاده کنند، گام به گام به مشکلات نزدیک شوند و از همه جهات به مسئله نزدیک شوند که منجر به نتایج فوق‌العاده‌ای در رشد و تربیت کودکان می‌شود. 

بهبود بهره هوشی و رشد ذهنی

بسیاری از این بازی‌های فکری برای تقویت ضریب هوشی کودکان طراحی شده‌اند. بازی‌هایی که تفکر منطقی و برنامه‌ریزی استراتژیک را تشویق می‌کنند، می‌توانند به کودکان در افزایش سطح هوشی بالاتر در طول زمان کمک کنند.

بازی‌های فکری اغلب ذهن کودکان را به چالش می‌کشند و آن‌ها را وادار می‌کنند که در مورد اینکه چگونه می‌توانند به سطح بعدی پیشرفت کنند فکر کنند، این به رشد ذهنی آن‌ها کمک می‌کند. انجام بازی‌های فکری به کودکان یاد می‌دهد که اطلاعات را به سرعت پردازش کنند. این فرآیند مانند ورزش کردن است، تمرینات بدنی باعث تقویت ماهیچه‌های بدن و قوی‌تر شدن استخوان‌ها می‌شود. 

بهبود توانایی حل مسائل

یکی از مهمترین جنبه‌های رشد و تربیت کودک، یادگیری مهارت‌های حل مسئله است. کار منظم بر روی بازی‌های فکری می‌تواند به ایجاد مهارت‌های حل مسئله در کودکان کمک کند. در مقایسه با خواندن و نوشتن، بازی‌های فکری کودکان را به چالش می‌کشند تا به طور فعال از توانایی تفکر خود برای یافتن راه‌های مختلف برای حل یک مشکل استفاده کنند و به توانایی عیب‌یابی آن‌ها کمک کنند. 

تقویت حافظه

بسیاری از بازی‌های فکری مبتنی بر حافظه هستند و این به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های حافظه خود را تقویت کنند. این فعالیت‌ها حافظه را با تقویت پیوند بین سلول‌های مغز بهبود می‌بخشند و در نتیجه حافظه کوتاه‌مدت قوی‌تر می‌شوند. بازی‌های فکری، کودکان را تشویق به حفظ اشکال و الگوها می‌کند و این می‌تواند به بهبود حافظه کمک کند. تقویت حافظه از مسائلی است که در رشد و تربیت کودک نباید نادیده گرفته شود.

درگیر کردن دو طرف مغز

همانطور که می‌دانید مغز دارای دو طرف راست و چپ است و هر دو طرف کارکردهای متفاوتی دارند. سمت چپ مغز از جنبه تحلیلی و منطقی مسائل مراقبت می‌کند و سمت راست مسئول خلاقیت است. انجام بازی‌های فکری، هر دو طرف مغز را درگیر می‌کند و بنابراین توانایی تفکر منطقی را بهبود می‌بخشد و خلاقیت را تشویق می‌کند؛ که این نتایج از دستاوردهای مهم رشد و تربیت کودکان به شمار می‌رود.

 بهبود تمرکز

کودکان اغلب دامنه توجه کوتاهی دارند و بسیاری از بچه‌ها در توانایی تمرکز مشکل دارند. درگیر شدن منظم در بازی‌های فکری می‌تواند توانایی کودک را برای تمرکز بهبود بخشد. این می‌تواند به ویژه در محیط‌های تحصیلی و سایر زمینه‌های زندگی مفید باشد.

افزایش خلاقیت

بازی‌های فکری اغلب نیاز به تفکر خلاق و حل مسئله دارند. این می‌تواند به بهبود رشد خلاقیت کودکان کمک کند و منجر به افزایش خلاقیت شود، زیرا کودکان یاد می‌گیرند خارج از چارچوب فکر کنند و راه حل‌های نوآورانه‌ای برای چالش‌ها ارائه دهند.

اکثر بازی‌های فکری برای یافتن راه‌حل‌ها نیاز به تفکر جانبی دارند. از این رو باید راه‌حل‌های خلاقانه‌ای برای مشکلات پیدا کنید. بنابراین، بچه‌ها تشویق می‌شوند تا خلاقیت خود را ایجاد کنند، زیرا انجام این کار به شما راه‌حلی برای مشکل ارائه می‌دهد. این معمولاً در بسیاری از زمینه‌های زندگی آن‌ها طنین‌انداز می‌شود، از تبادلات اجتماعی گرفته تا فضای کاری و حتی پختن یک وعده غذایی، آن‌ها می‌توانند از تفکر خلاق سود ببرند.

بهبود مهارت‌های اجتماعی

یکی دیگر از اثرات فوق‌العاده اسباب‌ بازی‌های فکری کمک به آن‌ها برای توسعه مهارت‌های اجتماعی و رشد عاطفی کودکان است. رشد و تربیت کودک با در نظر گرفتن محیط‌های اجتماعی و احساس تعلق و احترام بسیار مهم است. بازی‌ها اغلب نیاز به کار گروهی دارند و به کودکان می‌آموزند که با هم کار کنند، همکاری کنند و یاد بگیرند که به یکدیگر اعتماد کنند. مهارت‌های اجتماعی نقطه عطف رشدی مهمی است که به فرزندان شما در طول زندگی کمک می‌کند، و بازی‌های فکری تعاملی از سنین کودکی می‌تواند به آن‌ها پایه و اساس بزرگی برای ساختن در حین رشد بدهد. همچنین انجام این بازی‌ها باعث بهبود روابط و دوستی‌ها می‌شود. 

ایجاد آرامش 

بازی فکری یک فعالیت لذت‌بخش و آرامش‌بخش است، که حتی بسیاری از بزرگسالان از انجام آن لذت می‌برند.

انجام بازی‌های فکری استرس را از بین می‌برد و راه خوبی برای آرام کردن کودکان مضطرب است. حل یک بازی فکری می‌تواند برای کودکان بسیار رضایت‌بخش باشد. وقتی کودکی در پایان یک روز سخت در مدرسه بازی فکری انجام می‌دهد، این احساس می‌تواند به طرز عجیبی آرامش‌بخش باشد، اگرچه آن‌ها برای فکر کردن به راه‌حل‌ها سخت کار کرده است. 

بهبود پشتکار

کامل کردن بازی فکری و تمام کردن آن، نیاز به تمرکز بیشتر از حد معمول و پشتکار دارد، این مهارتی است که در هر جنبه‌ای از زندگی مفید است. انجام بازی‌های فکری برای کودکان همچنین بعد از ناامیدی ناشی از انجام چندین اشتباه، صلابت و عزم راسخ را تقویت می‎کنند.

افزایش اعتمادبه‌نفس

توانایی کامل کردن یک بازی فکری یک تقویت‌کننده اعتمادبه‌نفس بزرگ برای کودک است، اتمام بازی‌های انفرادی و دسته جمعی به کودک احساس اعتماد به مهارت‌ها و توانایی‌هایش را می‌دهد  که منجر به احساس شایستگی و موفقیت وی می‌شود. به همین دلیل، ارائه بازی‌های متناسب با سن کودکان بسیار مهم است. این بازی‌ها باید چالش‌برانگیز باشد، تا با اتمام آن‌ها کودک احساس استقلال و اعتمادبه‌نفس کند.

تقویت ادراک بصری

بازی‌های فکری به ایجاد استدلال بصری و فضایی کمک می‌کند که به بهبود مهارت‌های جهت‌یابی کمک می‌کند. استدلال فضایی نقش مهمی در توسعه همه جانبه مهارت‌های ریاضی دارد. برخی از بچه‌ها در به خاطر سپردن جهت‌های جغرافیایی مشکل دارند و اغلب گم می‌شوند. گنجاندن اسباب بازی‌های متناسب با سن آن‌ها به عنوان بخشی از برنامه روزانه آن‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد.

هماهنگی چشم و دست 

انجام بازی‌های فکری از سنین پایین یک راه ساده برای ایجاد هماهنگی چشم و دست و توسعه هماهنگی بینایی-حرکتی کودک است، بخشی از توسعه مهارت‌های بصری، هماهنگی چشم و دست، توانایی دست‌ها و چشم‌ها برای کار با هم برای عملکرد و انجام وظایف، مانند گرفتن توپ یا بستن بند کفش و نوشتن است.

رشد جسمانی و مهارت های حرکتی 

یکی از بهترین مزایا در مورد بازی‌های تعاملی این است که اغلب از بچه‌ها می‌خواهد که به نوعی با دست یا بدن خود کار کنند. این امر به ویژه برای کودکان نوپا یا کودکان مهد کودکی که مهارت‌های حرکتی خود را توسعه می‌دهند بسیار مهم است.

بازی‌های فیزیکی مانند هفت سنگ به تقویت عضلات مرکزی، بهبود تعادل و قدرت و همچنین بهبود هماهنگی دست و چشم کمک می‌کند. همچنین تمرکز بر روی مغز آن‌ها را در حین انجام فعالیت بدنی تشویق می‌کند و پیوند بین بدن و مغز آن‌ها را بیشتر تقویت می‌کند.

معرفی چند بازی فکری تاثیرگذار بر کودکان

این بازی‌های پرطرفدار به گونه‌ای طراحی شده‌اند که یادگیری را سرگرم‌کننده و جذاب کنند و در عین حال به کودکان کمک کنند تا به حداکثر پتانسیل شناختی خود برسند. در جدول زیر، لیستی از بازی‌های فکری به همراه اثرات آن‌ها بر رشد و تربیت کودکان برای شما تهیه شده است.

سخن آخر

بازی‌ها و فعالیت‌های فکری نقش حیاتی در رشد و تربیت کودکان دارد. آن‌ها طیف گسترده‌ای از مزایا، از جمله بهبود مهارت‌های شناختی، افزایش خلاقیت، تمرکز بهتر و کاهش استرس و اضطراب را ارائه می‌دهند. همچنین بازی‌های افزایش‌دهنده ضریب هوشی برای کودکان برای کودکان ابزارهای عالی برای پرورش ذهن سالم در کودکان هستند. گنجاندن بازی‌های فکری در برنامه روزانه کودک می‌تواند راهی سرگرم کننده و مفید برای تقویت رشد شناختی آن‌ها باشد و در نهایت آن‌ها را برای موفقیت در جنبه‌های مختلف زندگی آماده کند. بازی‌های فکری می‌توانند برای کودکان بسیار مفید باشند و به رشد مهارت‌های مختلف آن‌ها کمک کنند. این بازی‌ها به تقویت مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی، پرورش تفکر خلاقانه و حل مسئله، افزایش تمرکز و حافظه، و ایجاد انگیزه و لذت در کودکان کمک می‌کنند. سایت فکرآوران گزینه بسیار خوبی برای انتخاب بازی‌های مناسب سن و نیازهای کودکان است. با بررسی ویژگی‌های هر بازی می‌توان گزینه مناسب را پیدا کرد و کودکان را در مسیر رشد فکری و تحصیلی همراهی کرد.

سؤالات متداول

1. آیا بازی‌های فکری می‌توانند به رشد و تربیت کودک کمک کنند؟بله، بازی‌های فکری می‌توانند به رشد شناختی و ذهنی کودک از طریق تقویت مهارت‌های حل مسئله، تفکر انتقادی و خلاقیت کمک کنند.

2. چگونه می‌توان بازی‌های فکری را به عنوان یک ابزار برای رشد و تربیت کودکان استفاده کرد؟بازی‌های فکری می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های مختلفی را تقویت کنند و از طریق حل مسائل و چالش‌های مختلف شخصیت و استعداد آن‌ها رشد کند.
3. آیا بازی‌های فکری می‌توانند مهارت‌های ارتباطی افراد را تقویت کنند؟بله، بازی‌های فکری مخصوصا بازی‌های گروهی می‌توانند به تقویت مهارت‌های ارتباطی افراد کمک کنند. 
4. چگونه می‌توان بازی‌های فکری را به عنوان ابزاری برای ارتقای توانایی حل مسئله کودکان استفاده کرد؟بازی‌های فکری کودکان را به چالش می‌کشانند و آن‌ها را ترغیب می‌کنند تا به صورت خلاقانه و منطقی به حل مسائل پیچیده بپردازند و توانایی حل مسائل آن‌ها تقویت می‌شود.
5. از چه فوایدی برای بازی‌های فکری می‌توان یاد کرد؟بعلاوه بر تقویت حافظه، تقویت تمرکز، ارتقای مهارت حل مسائل و خلاقیت، افزایش اعتمادبه‌نفس، جلوگیری از کاهش عقلانیت و بهبود ارتباطات اجتماعی نیز می‌توان به عنوان فواید اصلی بازی‌های فکری اشاره کرد.
6. چگونه می‌توان بازی‌های فکری را به عنوان ابزاری برای ارتقای خلاقیت کودکان استفاده کرد؟ بازی‌های فکری کودکان را تشویق می‌کنند تا به صورت خلاقانه به حل مسائل بپردازند و ایده‌های نو و خلاقانه داشته باشند.